Największą część muzealnych zbiorów sztuki stanowi kolekcja dzieł artystów profesjonalnych i amatorskich, żyjących i tworzących w Inowrocławiu. Od utworzenia muzeum w 1959 r. do dzisiaj powstaje galeria współczesnej sztuki inowrocławskiej. Jest ona systematycznie uzupełniana i stanowi przegląd dokonań artystycznych miejscowych twórców. Pozyskuje się ponadto prace artystów związanych z miastem i regionem, w czasach międzywojennych i w latach okupacji.
Z początkiem lat osiemdziesiątych, przy finansowym wsparciu władz wojewódzkich i ówczesnego Ministerstwa Kultury i Sztuki, zakupiono sporo obrazów znakomitych polskich artystów tworzących na przełomie XIX i XX wieku. Zakupy te dały początek bogatej kolekcji, stanowiącej kwintesencję sztuki młodopolskiej.
Kolekcja prac artystów młodopolskich.
Znaczący zbiór dzieł powstałych na przełomie XIX i XX w. prezentowany jest w dużym wyborze na wystawie „Sztuka czasów Jana Kasprowicza i Stanisława Przybyszewskiego”. Na kolekcję składają się m.in. „Portret Józia Feldmana” Stanisława Wyspiańskiego (autorska replika), liczne prace Teodora Axentowicza, w tym autoportret, secesyjna „Złota przędza” Edwarda Okunia, autora znakomitych opracowań graficznych dzieł Jana Kasprowicza, gwasz „Jesienny spacer” Kazimierza Sichulskiego, „Róże” Alfonsa Karpińskiego. W inwentarzu znajdują się obrazy Juliana Fałata, Jana Stanisławskiego, Leona Wyczółkowskiego, Olgi Boznańskiej, Józefa Pankiewicza, Kazimierza Pochwalskiego, Władysława Podkowińskiego, Vlastimila Hofmana, Ludwika de Laveaux, Seweryna Bieszczada, Tadeusza Rybkowskiego . Wśród prac rzeźbiarzy prezentowanych na wystawach stałych są m.in. : popiersie Stanisława Przybyszewskiego wykonane przez Stanisława Kurczyńskiego ze Lwowa oraz płaskorzeźba - medalion z profilem Dagny Przybyszewskiej autorstwa Jana Nalborczyka.
Do kolekcji sztuki młodopolskiej można zaliczyć wyroby rzemiosła artystycznego, które rozwinęło się znacząco w tym okresie i stawiane było na równi z malarstwem czy rzeźbą. W zbiorach muzealnych jest komplet mebli należących do Dagny Przybyszewskiej (stolik i szafka - pensjonarka), zdobionych malowanym charakterystycznym dla panującej secesji motywem roślinnym (kwiat irysu). Jest też kilka świeczników oraz naczyń metalowych, a także ceramiczny koszyk i żardiniera wykonane w manierze secesyjnej. Szczególnie piękne jest szkło z przełomu wieków (dzbanki, wazony, pojemniki nierzadko wykończone srebrem), opalizujące, wielowarstwowe, trawione, projektowane w modnych wówczas technikach przez artystów czeskich, niemieckich oraz francuskich, sygnowane m.in. wielkimi nazwiskami braci Daum czy Galle.
Zbiory plastyki inowrocławskiej.
W zbiorach tych znajduje się ok. 800 prac artystów związanych w różny sposób z Inowrocławiem. Niektórzy z nich urodzili się w Inowrocławiu lub okolicy. Należy do nich Kazimierz Grus (1885-1955), urodzony w Murzynnie k. Inowrocławia, znany rysownik i karykaturzysta, ilustrator przedwojennych czasopism satyrycznych ( lwowski Szczutek, Kocynder, Mucha ), po wojnie rysujący do Szpilek i Przekroju . Do zbiorów plastyki inowrocławskiej należą też prace artystów, których pobyt w mieście związany był z pracą nauczycielską w miejscowych gimnazjach, np. Antoniego Serbeńskiego (1886-1957) czy Andrzeja Dzikiewicza (1877-1946). Twórczość Stanisława Bogdana Wojewódzkiego (1907-1963), pierwszego przedwojennego kustosza Muzeum, reprezentuje ponad 100 grafik, zakupionych od rodziny mieszkającej we Wrocławiu. Grafikę inowrocławską uzupełniają prace artystów urodzonych w Inowrocławiu - Witolda Koczorowskiego (1912-1937), Franciszka Pasińskiego (1902-1975), autora m.in. rysunkowych portretów powstańców wielkopolskich. Oprócz grafik Henryka Czamana (1907-1986) jest kilkadziesiąt prac olejnych tego artysty o tematyce inowrocławskiej i kujawskiej, przede wszystkim pejzaży charakteryzujących się doskonałą kolorystyką. Kilkanaście prac olejnych pozostało w zbiorach po Tadeuszu Adamie Błochowiaku (1910-1980), który uzyskał dyplom ukończenia studiów na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w 1950 r. W latach 40. i 50. działał w Inowrocławiu Franciszek Cholewczyński (1904-1973), którego rodzina przekazała do zbiorów muzealnych prace olejne, akwarele i rysunki.
Szkło unikatowe i dekoracyjne należące do kolekcji plastyki inowrocławskiej zostało wykonane według projektu Stefanii Rybus-Kujawy (1948-1993), kierownika Ośrodka Wzornictwa w Hucie Szkła Gospodarczego "Irena" w Inowrocławiu.
Przykłady rzeźby i płaskorzeźby, zwłaszcza portretowej, wykonanej w brązie, terakocie, gipsie, których zbiór składa się na galerię podobizn wybitnych osób związanych z dziejami Inowrocławia i Kujaw, są autorstwa Wita Płażewskiego (1932-2004).
Na osobne omówienie zasługuje twórczość Stanisława Łuczaka (1912-1980), najliczniej reprezentowana w zbiorach plastyki inowrocławskiej. W skład zbioru wchodzi ponad 600 różnorodnych prac - obrazów olejnych, grafik, rysunków, akwarel i rzeźb. Stanisław Łuczak, artysta urodzony w Inowrocławiu, od 1937 r. studiował w Poznaniu w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych na Wydziale Grafiki pod kierunkiem prof. prof. Jana Wronieckiego, Karola Mondrala i Stanisława Kuglina. Od 1945 r. był członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. Uprawiał niemal wszystkie techniki plastyczne - malował oleje, akwarele, rysował ołówkiem, piórkiem, patykiem, kredkami; tworzył drzeworyty, miedzioryty, akwaforty, akwatinty, cynkoryty, gipsoryty, linoryty, stosował miękki werniks, pozostawił po sobie rzeźby. Nazywany "Canaletto Inowrocławia" uwiecznił w swych pracach urok dawnego miasta - zaułków, uliczek, podwórek z lat powojennych, nieistniejących obecnie budynków i kamienic. Był znakomitym portrecistą oraz twórcą humorystycznych scenek rodzajowych, grotesek graficznych i karykatur.
Jako pracownik Zakładu Archeologii Wielkopolski Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN w Poznaniu dokumentował zabytki archeologiczne Kruszwicy, Biskupina, Poznania ; rysunki zamieszczane były w fachowej literaturze polskiej i zagranicznej. Utrwalił w rysunkach, akwarelach i grafikach, znajdujących się w kolekcji, znanych archeologów wielkopolskich, a także prace ludzi podczas wykopalisk.
Kolekcja Stanisława Łuczaka jest największą kolekcją prac jednego artysty w zbiorach inowrocławskiego muzeum.
Natomiast większość zbiorów współczesnej grafiki stanowią prace Wojciecha Łuczaka, syna Stanisława, znakomitego twórcy małej formy graficznej - ekslibrisów, wykonanych techniką drzeworytu i miedziorytu, artysty biorącego udział w wystawach europejskich i nagradzanego m.in. na Międzynarodowym Biennale Ekslibrisu Współczesnego organizowanym przez Muzeum Zamkowe w Malborku.
Zbiór współczesnej plastyki inowrocławskiej sukcesywnie powiększa się o prace obecnie tworzących miejscowych artystów.
